بازاریابی چریکی یا پارتیزانی چیست؟
بازاریابی چریکی یا پارتیزانی که در زبان انگلیسی به نام "Guerilla Marketing" شناخته می شود، نوعی بازاریابی نامتعارف است که بر به بودجه اندکی نیاز دارد. از این رو، بازاریابی چریکی برای کسب وکارهای کوچک بسیار مناسب است.بازاریابی چریکی مبتنی بر خلاقیت است.
بازاریابی چریکی گاهی آنقدر کم سر وصداست که مخاطب از وجود آن بی اطلاع است. از این رو، بازاریابی چریکی یا پارتیزانی را از انواع بازاریابی پنهان یا بازاریابی مبتنی بر هیاهو می دانند. بازاریابی چریکی از آن جهت نامتعارف خوانده می شود که خلاقیت، نوآوری و ساختارشکنی در شیوه های سنتی بازاریابی، بعنوان اصلی ترین شاخصه این نوع از بازاریابی است. بازاریابی چریکی، نوعی بازاریابی نامنظم برای کسب حداکثر نتایج با بکارگیری حداقل منابع و سرمایه است.
بازاریابی چریکی یا پارتیزانی را نخستین بار «جی کنراد لوینسون» در سال ۱۹۸۴ در کتابی با عنوان "بازاریابی پارتیزانی" عنوان کرد و این استراتژی را اینگونه توصیف کرده است:
«روحیه و ماهیّت بازاریابی چریکی همواره یک چیز است: دستیابی به هدف های متعارف مانند سود و جلب رضایت مخاطب، با استفاده از روش های غیر متعارف و با سرمایه‌گذاری بر روی انرژی، به جای پول.»
عبارت چریکی یا پارتیزانی الهام گرفته از جنگ های چریکی یا پارتیزانی است که به نوعی از عملیات های جنگی خارج از قواعد معمول اطلاق می شود. در جنگ چریکی، معمولا غیرنظامیان مسلح با کشاندن جنگ به درون شهر و جاهای پر پیچ و خم با تاکتیک هایی از قبیل کمین کردن و حملات غافلگیر کننده با نفرات کم اقدام به مبارزه می کنند.
متدهای بازاریابی چریکی تا حد زیادی شبیه همان تاکتیک های جنگ چریکی هستند که در آن کارآفرینان و کسب و کارهای کوچک در واقع همان نیروهای کم تعداد و غیرنظامی مسلح هستند. رسانه های تبلیغاتی مثل تلویزیون و رادیو و تبلیغات بیلبوردی جزء گران قیمت ترین رسانه ها هستند که کسب و کارهای کوچک و بسیاری از استارت آپ ها به احتمال زیاد نمی توانند از آن استفاده کنند.
بنابراین، با استفاده از خلاقیت خود، هزینه بازاریابی را به حداقل می رسانند. بازاریابی چریکی آنقدری کم هزینه است که در ادبیات مدیریت بازاریابی، از آن بعنوان بازاریابی بدون هزینه (مالی) نیز نام برده می‌شود. چون از شما دعوت می‌کند که وقت، انرژی و به خصوص تخیل خود را صرف تبلیغات کنید و فقط با پول به دنبال جذب مخاطب نباشید. البته این به این معنی نیست که برندهای بزرگ و معروف از بازاریابی چریکی یا پارتیزانی استفاده نمی کنند. به طور کلی، این بازاریابی خلاقانه آنقدر مورد توجه مردم قرار می گیرد که هر کسب و کاری را طالب این نوع از بازاریابی می کنند.
تاریخچه بازاریابی چریکی
قدمت فعالیت های تبلیغاتی به حدود 6000 سال پیش بازمی گردد! درست پس از دستیابی مصری های باستان به ورق های پاپیروس، استفاده از آنها برای درست کردن پیام های فروش و پوسترهای تبلیغاتی شروع شد. این روش که جزء شیوه های بازاریابی سنتی است تا اوایل قرن بیستم به صورت خسته کننده ای ادامه داشت. استفاده از شیوه های قدیمی بدون هیچ ابتکار یا خلاقیتی باعث شده بود که این شیوه از تبلیغات، ناکارآمد به نظر برسند.
پس آن نیز با اختراع رادیو و تلویزیون و پیشرفت آنها، بیشتر کسب و کارها فعالیت بازاریابی و تبلیغاتی خود را معطوف به این امکانات کردند. کم کم با تقلای کارگزاران تبلیغاتی برای ساختن تبلیغات چشمگیر و به ستوه آمدن مصرف‌کنندگان از اینکه آماج این تبلیغات قرار می‌گرفتند؛ زمانِ تغییر فرا رسید و تبلیغات خلاقانه و کم هزینه با عنوان بازاریابی چریکی شکل گرفت.
بازاریابی چریکی کسب و کارهای کوچک
اساس این نوع از بازاریابی، برای کسب و کارهای کوچک و استارت آپ ها شکل گرفته است. کسب و کارهایی با نیروهای جوان و خلاق و بودجه کم که با قدرت خلاقیت و نوآوری خود می خواهند با بازاریابی و تبلیغات کسب و کار خود را رونق بدهند. بازاریابی چریکی از این جهت برای کسب و کارهای کوچک مناسب است که ساختارشکن، آشوبگر و به یاد ماندنی است پس راهی عالی برای به چشم آمدن، متمایز شدن از رقبا و کسب شهرت به دلیل جالب و متفاوت بودن است.
به داستان کوتاه و جذاب زیر دقت کنید تا مفهوم بازاریابی چریکی را بیش از پیش درک کنید. شخصی صاحب لباس فروشی کوچکی بود که در میان دو لباس فروشی بزرگ و معتبر قرار داشت. روزی هنگام مراجعه به محل کار خود متوجه تابلو مغازه سمت راستی با عنوان "حراج بزرگ! 50 درصد تخفیف" شد. این تابلو بسیار جلب توجه می کرد. روز بعد مغازه سمت چپی نیز تابلویی با عنوان "حراج بزرگ! 60 درصد تخفیف" نصب نمود و مغازه این شخص در میان این دو بیش از پیش محقر بنظر می رسید!صاحب این لباس فروشی کوچک چه کاری می توانست انجام دهد؟او با استفاده از بازاریابی چریکی و خلاقیت خود، تابلویی متفاوت برای خود طراحی نمود و در سردر مغازه نصب نمود. روی این تابلو نوشته شده بود: "در ورودی اصلی!"
بازرایابی چریکی برای کسب و کارهای بزرگ
با اینکه بازاریابی چریکی برای کسب و کارهای کوچک شکل گرفت اما جذابیت این شیوه از بازاریابی برای مردم و مخاطبان، باعث شده که توجه کسب و کارهای بزرگ هم به بازاریابی چریکی زیاد شود.شرکت های بزرگ‌تر از بازاریابی پارتیزانی معمولا برای جلب کردن توجه افراد نسبت به کمپین های تبلیغاتی شان استفاده می کنند. برخی کارشناسان بازاریابی معتقدند زمانی که تاکتیک های بازاریابی چریکی توسط کسب و کارهای بزرگ مورد استفاده قرار می گیرند، دیگر نمی توان آن ها را بازاریابی چریکی واقعی دانست. زیرا شرکت های بزرگ بودجه بیشتری دارند و برند آنها همین حالا به خوبی تثبیت شده است.
البته بازاریابی چریکی برای شرکت های بزرگ با ریسک همراه است. زیرا که در برخی نمونه ها، خلاقیت ها و شیرین کاری های بازاریابی چریکی ممکن است به شکستی پرسر و صدا منجر شود و در روابط شرکت با عموم مردم خاطره بدی ایجاد کند. اما در مورد کسب و کارهای کوچک، این ریسک بزرگ نیست، زیرا اغلب مردم آن را به عنوان یک شیرین کاری شکست خورده دیگر در نظر خواهند گرفت.
